VMRG | Oud VOC-pakhuis Pakhuismeesteren in Rotterdam nieuw leven ingeblazen

Gebouwen waar de geschiedenis vanaf druipt zijn spaarzaam in Rotterdam. Daarom is het een prachtige prestatie dat Pakhuismeesteren nu weer generaties lang behouden blijft voor de stad. Het voormalig veemgebouw is na een ingrijpende renovatie getransformeerd in een schitterend hotel en moderne markthal naar Spaans idee.

De Rotterdamse Wilhelminapier is een van de grote trekpleisters van de stad. Op de kop ligt het drukbezochte Hotel New York, dwars daarop liggen de Cruise Terminal en De Rotterdam, het gigantische complex aan de Maas dat werd getekend door Rem Koolhaas. En nu is ook de entree van de pier een icoon rijker; Pakhuismeesteren. Dit eeuwenoude VOC-pakhuis – de gevels lezen nog Celebes, Borneo, Java en Sumatra – is sinds kort het onderkomen van de nieuwe Foodhallen Rotterdam en hotel Room Mate Bruno, een modern hotel met ruim 200 kamers.

Levendigheid als uitgangspunt

De verantwoordelijk architect voor de transformatie en renovatie is Jan Verrelst van het Belgische bureau AWG architecten. Hij vertelt dat er voor de herbestemming van het monument nogal wat ideeën de revue zijn gepasseerd de laatste jaren. Ontwikkelaars dachten aan een brandstore in de plint en woningen bovenin. Er is sprake geweest van een mix van kantoren en woningen, maar uiteindelijk is er gekozen voor horeca en een hotel. “Levendigheid, dat is altijd een van de belangrijkste uitganspunten bij herbestemming van het pakhuis geweest”, verklaart Verrelst. “Want als je kijkt naar de rest van de pier, daar is het op een aantal plekken toch een beetje doods, vooral in de plint. Een hotel leeft dag en nacht. Daarbij zijn er de foodhallen aan toegevoegd, die ook voor veel reuring gaan zorgen, zowel ín als rondom het gebouw.”

Pakhuis openbreken

Maar hoe creëer je levendigheid in zo’n gesloten gebouw als een pakhuis? Dat was de opgave waar Verrelst en zijn team voor stonden. Met forse ingrepen in de gevelstructuur en centraal in het gebouw hebben ze het pakhuis letterlijk opengebroken. De nieuwe raampartijen bovenin het gebouw en de gigantische bloemkozijnen op de begane grond spelen daarin een cruciale rol. Over die custom made bloemkozijnen (Metaglas) van maar liefst 4200 mm hoogte en 9200 mm breedte, zegt Verrelst: “We hebben de bloemkozijnen een maat gegeven die past bij de schaal van het gebouw. Ze hangen gedeeltelijk over de gevel, dat gaf ons de kans om een deel van het metselwerk daarachter te behouden. De kozijnen zorgen op die manier voor een genereuze geste. Ze zijn een gebaar naar de directe omgeving zónder afbreuk te doen aan de oorspronkelijke gevel. Overdag kunnen passanten expliciet naar binnen kijken om te zien wat er gebeurt en andersom is er ’s avonds uitstraling naar buiten van verlichting en mensen. Zo hebben we de levendigheid willen versterken.”

Maximale lichtinval

Op de verdiepingen boven de begane grond is de architect gegaan voor maximale lichtinval. “We werken in de regel graag – en voor dit monument helemaal – met relatief hoge en smalle raampartijen, omdat het voor een klassieke beleving en sfeer zorgt. Wat mij aanspreekt in Metaglas is dat zij een manier hebben uitgevonden om de profielen heel elegant en slank te maken, zodat de verhouding tussen glas en profiel optimaal is.” De architect heeft daarnaast voor extra veel lichtinval gezorgd door over twee verdiepingen vloerdelen weg te snijden en het dak open te maken. De originele
kolommen en balken zijn overal behouden. “Zo hebben we een atrium gecreëerd waarin het licht van bovenaf heel diep het gebouw kan binnendringen.”

Voor generaties behouden

De transformatie heeft het oude pakhuis een nieuw leven gegeven, een waarin reuring en levendigheid centraal staan. Maar het openen van het gebouw biedt volgens Verrelst ook meerwaarde op lange termijn. “Het geeft toekomstige gebouwgebruikers de kans om er straks hún invulling aan te geven. Want echt waardevolle gebouwen overleven verschillende generaties en worden steeds weer opnieuw gebruikt.”

Beeld: AWG architecten

Bouwinfo

Pakhuismeesteren, Rotterdam

Opdrachtgever
Volker Wesselss

Architect
AWG architecten

Aannemer
Van Agtmaal

Gevelbouwer
Metaglas