VMRG Circular Inspirations | Niets lastiger dan veranderen

Binnen een aantal jaar heeft de circulaire economie de aandacht volledig overgenomen van duurzaamheid. Een circulaire economie is in feite een specifieke manier om duurzame doelen te bereiken door het minimaliseren van het gebruik van grondstoffen, afval, emissie, water- en energieverspilling in combinatie met een nieuw economisch en ecologisch waardemodel. Het feit dat de EU miljarden euro’s toewijst aan financiering voor circulaire economie in programma’s als Horizon en de nieuwe Green Deal geeft aan dat ook de politiek de aanpak serieus neemt. Het versterkt ons in het idee dat we op de goede weg zijn om een circulair gebouwde omgeving te creëren.

Maar een circulair gebouwde omgeving is extreem moeilijk te realiseren. Een circulair bouwproduct maakt namelijk nog geen circulair gebouw. Een stad vol circulaire gebouwen betekent niet dat het een circulaire stad is. Het probleem moet op alle niveaus tegelijk worden aangepakt. De materiaalkeuze is belangrijk, maar moet worden afgestemd op nieuwe en verbeterde materiaal- en afvalstromen. De aanbodzijde moet de juiste producten aanbieden en de vraagzijde moet klaar zijn om te investeren. Dit alles vraagt ​​ om een ​​nieuwe maatschappelijke aanpak. Een echte circulaire gebouwde omgeving heeft systemische verandering nodig.

Als er reclame wordt gemaakt voor circulaire oplossingen, moeten we voorzichtig zijn. ‘Circulair wassen’ is echt niet wat we willen, omdat dit juist verbergt hoe ver we verwijderd zijn van de echte verandering die we nodig hebben. De hybride auto begon als een interessante en nieuwe aanpak. Tegenwoordig wordt het sterk gepromoot door de auto-industrie, voornamelijk om belastingvoordelen te verzilveren. We weten al dat het ons mobiliteitsprobleem niet zal oplossen. Laten we dus niet in die val trappen en tevreden zijn met oplossingen die de zaken minder erg maken, zodat we kunnen doorgaan met wat we altijd hebben gedaan. Hier staat de bouwsector voor een dilemma: hoe kunnen we, wetende dat we ons in een overgangsfase bevinden, duurzame bedrijfsmodellen creëren die investeringen in technologieën, faciliteiten en personeel rechtvaardigen? Hoe kan verandering worden bereikt als iedereen om ons heen terughoudend lijkt om te bewegen?

Veelbelovend is dat we een sterke maatschappelijke tendens zien naar openheid, samenwerking en zelfs delen. Die tendens wordt ook langzaamaan waargenomen in de bouw. Vergeleken met hoe groot de bouwopgave in de woningsector is, lijkt dit veelbelovender dan de voortdurende strijd om de laagste prijs, die in contrast staat met het concept van verandering. We kunnen de discussie beter richten op nieuwe milieuwaarden en gedeelde welvaart dan op individuele winst. Meer dan ooit hebben we nieuwsgierigheid en experimenten nodig. We moeten de theorie vertalen in de praktijk. Resultaten van experimenten en hun bijdrage aan het milieu moeten besproken en eerlijk beoordeeld worden. Dan is elke stap, zelfs een kleine, een stap in de goede richting.

Al met al ben ik van mening dat de circulaire aanpak zeer krachtig is. Covid-19 heeft ons laten zien hoe een externe gebeurtenis ons leven en onze bedrijven radicaal kan veranderen. Wat denken we dat klimaatverandering zal doen? De wereldwijde economische en maatschappelijke implicaties zullen ons vele malen harder treffen en dat kan heel snel gebeuren. We kunnen onze oude wegen niet voortzetten en we moeten veel radicaler worden met wat we vragen.

Tillmann Klein