Eens een gevel, weer een gevel

Op weg naar een collectief retoursysteem

In 2050 wil Nederland volledig circulair zijn. Een circulaire economie vraagt om duurzaam hergebruik en innovatief bouwen. In alle facetten van de bouw worden op dit moment stappen genomen om het bouwproces te verduurzamen, waarbij de gevelbouw toch wel vooroploopt. De kunststofindustrie staat daarin al heel ver en zag twintig jaar geleden al potentie in het hergebruik van afgeschreven kunststof kozijnen via het inmiddels wijdverbreide VKG Recyclesysteem. In de Circulaire Geveleconomie wordt nu gewerkt aan een collectief retoursysteem volgens het credo: eens een gevel, altijd een gevel.

Afgeschreven kunststof kozijnen worden al sinds jaar en dag via het VKG Recyclesysteem ingenomen en verwerkt tot waardevolle grondstoffen voor nieuwe kozijnen. “Het recyclesysteem is opgezet met als doel om 100% van de oude kunststof kozijnen te recyclen, maar ook om zaagresten en restafval weer terug in de keten te brengen. We zitten nu op circa 90% qua recyclingkringloop”, zegt Edwin van Houten, branchemanager bij VKG. “Bij VKG-leden zit het tussen de oren, maar het is ook belangrijk dat de rest van de bouwketen wordt geïnformeerd. Aannemers, woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars hebben hierin ook een waardevolle bijdrage.”

Roadmap richting 2030

En dat laatste kan wel eens een versnelling krijgen dankzij de Circulaire Geveleconomie, een initiatief van vijf bracheorganisaties in de gevelbouw. Naast de Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie (VKG) zijn dat de Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche (VMRG), Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT), Bouwend Nederland Vakgroep Glas en de Algemene Branchevereniging Hang- en Sluitwerk (VHS). Het streven is het behoud van een zo hoog mogelijke kwaliteit van de gevels, gevelproducten en -materialen voor een volgende cyclus. Hiermee komt de ambitie om een materiaal dat ooit een raam, kozijn, deur of een vliesgevel was onderdeel te maken van een gevel in een nieuw gebouw weer een stap dichterbij. Edwin: “De roadmap richting 2030 met doelstellingen, afspraken en activiteiten is vastgelegd in een ketenakkoord dat is ondertekend door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De ministeries hebben een groeifonds gecreëerd, zodat we gezamenlijk werk kunnen maken van de gestelde doelen.” 

Collectief retoursysteem

Eén van die doelen is het opzetten van een collectief retoursysteem voor de gevel, net zoiets als het VKG Recyclesysteem maar dan breder ingestoken, met meer verschillende soorten materialen. “We zijn nu bezig met het in kaart brengen van de as-is-situatie”, zegt Edwin. “Dan is het zaak om de kringloop uit te werken en met de andere partijen varianten en synergiën te zoeken voor het opzetten van het collectief retoursysteem. Voor kunststof en aluminium is dat al goed geregeld. Men kent de weg naar een recyclingpunt. Hout daarentegen gaat tot op heden nog te gemakkelijk als bouwafval weg en wordt verbrand. Dat willen we niet. Net als kunststof en aluminium wil je de houten delen aan de gevel en het beslag ook terughalen, sorteren, herbewerken en opnieuw kunnen inzetten. Daar hoort misschien ook een stukje gedragsverandering bij en een nieuw businessmodel, zodat het motiveert om bouwmaterialen voor hergebruik aan te bieden. Ook door particulieren. Daar werken we nu hard aan.”

Edwin verwacht dat het VKG Recyclesysteem grotendeels overeind zal blijven. “Wel zal er op termijn een synergie ontstaan met de kringloop van de andere gevelmaterialen”, stelt hij. “We betrekken daar overigens ook heel nadrukkelijk onze leden bij. Niet alleen voor het innemen van materialen, maar vooral ook voor de inzet van recycled content. Nu ligt dat bij een nieuw kunststof kozijn gemiddeld op zo’n 25-30%, maar we hebben de ambitie neergelegd om in 2030 gemiddeld 50% recycled content in te zetten.” Wat niet helpt, is het beperkte aanbod. Kunststof kozijnen blijven te lang zitten. Volgens Edwin stimuleert VKG woningcorpora-ties en particulieren om het aloude 3-kamersysteem uit de jaren 80 en 90 te vervangen door moderne hoog-isolerende systemen. “Het is een milieubewuste en duurzame keuze, zeker als je bedenkt dat de afgeschreven kozijnen dan voor 100% worden gerecycled.”