VMRG | Een circulaire economie vereist circulair denken

Vroeger wilde ik voetballer, goochelaar of dierenarts worden. Ik ben net iéts anders gaan doen, namelijk adviseren over circulaire economie in de bouw. Vanuit mijn achtergrond in duurzaamheid is het echter niet gek dat ik hier terecht gekomen ben. De Nederlandse bouwsector heeft immers een enorm duurzaamheidspotentieel; deze gebruikt 50% van alle grondstoffen, 40% van de energie, 30% van het water en is verantwoordelijk voor 35% van de CO₂-emissies^[1].

In de bouw zien we vele circulaire initiatieven: duurzaam beton, biobased grondstoffen, circulaire verdienmodellen en het toepassen van ‘afval’ in nieuwe gebouwen. Toch gaat de transitie niet snel genoeg om onze impact op de aarde te verkleinen.

In mijn rol als adviseur bij Copper8 ben ik vooral bezig met het inzichtelijk maken van de complexiteit in de transitie naar een circulaire economie. Waarom complexiteit? Omdat onze wereld steeds complexer aan het worden is, onder andere door bevolkingsgroei, globalisering, geopolitieke spelletjes, ongelijkheid en digitalisering.

Daarom vereist de transitie naar een circulaire economie niet alleen circulair doen, maar ook – en misschien wel meer – circulair denken. Als je vroeger A deed, dan was B de uitkomst. Deze lineaire manier van denken is verankerd in alles wat we doen. Als je in onze huidige complexe wereld A doet, dan kom je niet bij B uit, maar ga je via B en C naar X2.

Daarom vereist de transitie naar een circulaire geveleconomie niet alleen circulair geproduceerde gevels, maar een andere manier van denken over de gehele keten aan stakeholders en onderlinge verbanden. Waar je vroeger een gevel kocht, willen we nu gaan betalen voor het gebruik van gevels. Hierbij stuiten we op allerlei juridische (bijv. natrekking), financiële (bijv. toekenning van restwaarde) of boekhoudkundige (bijv. afschrijving) regels die vanuit een lineaire manier van denken zijn gemaakt.

Einstein zei ooit dat je problemen niet kunt oplossen in hetzelfde denkkader als waarin ze zijn ontstaan. Nadenken over een circulaire geveleconomie vereist dus een andere manier van denken. Niet omdat het leuk of interessant is, maar omdat het noodzakelijk is. Wees je daarom bewust van de complexiteit voordat je een circulaire interventie doet. Met dit inzicht kan je werken aan integrale, systemische oplossingen die op de lange termijn daadwerkelijk leiden tot impact.

^{[1] https://www.debouwagenda.com/themas/downloads_getfilem.aspx?id=930812}