VMRG | BIM-volwassenheid en ‘best practices’ in de gevelbouw

De VMRG faciliteert op verschillende fronten de toepassing van BIM in de gevelbranche. Zo zijn het BIM protocol en het BIM uitvoeringsplan ontwikkeld en werkt de BIM werkgroep momenteel aan de Informatie Leveringsspecificatie (ILS).

In het BIM protocol worden contractuele afspraken vastgelegd en in het uitvoeringsplan samenwerkingsafspraken die gemaakt zijn tussen projectpartners. In de BIM Werkgroep wordt gewerkt aan de objectstructuur, die beschrijft welke informatie op welk componentniveau terug moet komen. Per parameter wordt de definitie bepaald, onder welke IFC indeling het valt en wordt er een voorbeeld vastgelegd. IFC is een open datastandaard voor BIM. Dit moet resulteren in een ILS en objectenbibliotheek voor de meest voorkomende gevelproducten.

BIM onderzoek
Om systematisch de BIM-volwassenheid van de sector te kunnen verbeteren, is inzicht nodig in de huidige BIM prestaties in de gevelbouw. In 2016 heeft de Universiteit Twente een sectoranalyse van de gehele bouw uitgevoerd naar de BIM-volwassenheid. Hieruit bleek dat toeleveranciers en producenten relatief laag scoorden. Zo waren taken, verantwoordelijkheden en processen onvoldoende vastgelegd en ontbraken organisatiedoelstellingen en een personeelsscholingsbeleid. Door ondervertegenwoordiging in het onderzoek waren de resultaten niet representatief voor de metalen gevelbouw, wat de reden was voor het afstudeeronderzoek van Raysha Ramautarsing naar de BIM-volwassenheid van bedrijven in de gevelbouw. In dit kwalitatieve onderzoek zijn dertien bedrijven geïnterviewd om het BIM-volwassenheid niveau te bepalen en ‘best practices’ vast te stellen. De resultaten zijn branche breed geanalyseerd en individueel teruggekoppeld met aanbevelingen.

BIM in de praktijk
Het gebruik van BIM is de afgelopen jaren sterk toegenomen in de gevelbouw. Steeds meer opdrachtgevers, zoals het Rijksvastgoedbedrijf, stellen BIM als randvoorwaarde voor samenwerking. Gevelbouwers missen echter nog inzicht in hun BIM-competenties en prestaties, wat leidt tot een minder efficiënte en doelgerichte prestatieverbetering. Onbegrip over wat BIM omvat, een groot verschil in
BIM-competenties tussen projectpartners en gebrek aan standaarden en afspraken zijn belemmeringen voor verdere BIM implementatie in de bouw (Siebelink, 2016). Uit Siebelinks onderzoek bleek dat BIM enerzijds nog te weinig wordt uitgevraagd door opdrachtgevers, omdat zij denken dat de bouwketen hier nog niet klaar voor is. Anderzijds geven producenten aan BIM vooral toe te passen omdat hierom gevraagd wordt. Als BIM wel wordt uitgevraagd weten opdrachtgevers onvoldoende wat ze met BIM willen en kunnen. Respondenten vanuit alle bouwsectoren gaven aan dat BIM nog te weinig geïmplementeerd wordt omdat ketenpartners niet mee kunnen in de gewenste BIM werkwijze. Dit naar elkaar wijzen leidt tot stagnatie. Door de verschillende BIM-volwassenheid tussen projectpartners en een gebrek aan eigen visie en doelstellingen van bedrijven, voegt BIM minder waarde toe, wat leidt tot onderinvestering in middelen.

Onderzoeksresultaten
Uit figuur 1 blijkt dat gevelbouwers hoog scoren op de criteria data-uitwisseling, managementondersteuning, de aanwezigheid van vragende actoren en de aanwezige hardware en netwerk. Daarentegen zijn een BIM visie en doelstellingen, procedures en werkinstructies beperkt gedefinieerd.

Figuur 1 Het gemiddelde BIM volwassenheidsniveau van de metalen gevelbranche (n=13)

Het BIM-volwassenheid niveau van de respondenten varieert tussen de 1.6 en 4.0, met een gemiddelde van 2.5, wat aanzienlijk hoger is dan de eerdere sectoranalyse uit 2016. Omdat elf van de dertien respondenten BIM werkgroepleden betreffen (figuur 1, gele lijn), is de meting echter niet representatief voor de gehele branche. De BIM prestaties van de leden die al actief BIM gebruiken, zijn vooral in kaart gebracht en in mindere mate de prestaties van de gehele branche. Op zichzelf zegt de score weinig, deze moet geïnterpreteerd worden op basis van wat gewenst is. Het is daarom zaak dat iedere organisatie een BIM ambitie formuleert.

Op basis van het onderzoek kan gesteld worden dat marktvraag de voornaamste reden is voor gevelbouwers om BIM te gaan implementeren. Andere drijfveren zijn het verwerven van een betere concurrentiepositie, het verminderen van faalkosten, het opleveren van een kwalitatief beter eindproduct met onderhoud mogelijkheden en een efficiënter data- en productieproces.

Groei BIM-volwassenheid
Succesvolle BIM implementatie vraagt vooral om proces- en organisatieverandering. Allereerst moet elke organisatie een BIM uitvoeringsplan ontwikkelen om BIM te kunnen integreren in hun interne processen. Hierbij kan het door de BIM werkgroep ontwikkelde uitvoeringsplan als basis dienen. De meerwaarde van BIM moet vastgesteld worden en vertaald worden naar organisatiedoelstellingen en een BIM visie. BIM implementatie kan versneld worden door een pro-actievere opstelling en minder vraag-afhankelijke BIM ondersteuning. Door de projectmatige aanpak vormen initiële investeringen nu een belemmering. Door de huidige en gewenste middelen op de lange termijn te inventariseren, kunnen er gerichte investeringen worden gedaan. Door voort te bouwen op de datastructuur en afspraken die in de werkgroep tot stand komen en per organisatie een document management systeem op te zetten, kan de BIM-volwassenheid verder verhoogd worden.  

Uitgelichte afbeelding: BIM Werkgroep