Gevelbouwer als deelnemer in het bouwteam

Onlangs is een nieuwe modelovereenkomst voor het samenwerken in een bouwteam geïntroduceerd. Tot dusver werd er gewerkt met het VGBouw Model uit 1992. Dat model is succesvol gebleken en heeft tot weinig geschillen geleid. Waarom is er dan toch een nieuw model bouwteamovereenkomst?

De VGBouw Model bouwteamovereenkomst

In het bouwteam zoals we dat al decennia kennen, werken opdrachtgever, ontwerpende en uitvoerende partijen samen aan het ontwerp. De ontwerpende partijen werken op basis van de adviseursvoorwaarden De Nieuwe Regeling 2011 (DNR 2011). Vroeg in de ontwerpfase brengt de aannemer zijn uitvoeringstechnische kennis en kostendeskundigheid in. Door zijn bijdrage kan het ontwerp geoptimaliseerd worden. Ook andere experts zoals een gevelbouwer en/of een installateur kunnen worden gevraagd om hun specialistische kennis in te brengen in het ontwerp. In de overeenkomst van onderaanneming tussen de bouwkundig aannemer en de gevelbouwer is vaak geen bepaling waarin de rechten en plichten van de gevelbouwer voor zijn ontwerpbijdrage in het bouwteam is opgenomen. Soms staat er dat gevelbouwer wordt geacht mee te gaan naar de principaal wanneer de aannemer dat nodig acht. Dat gebeurt op grond van een soort ‘herenakkoord’. Wat het ook complex maakt is dat de onderaannemingsovereenkomst soms een titel draagt – zoals ‘bouwteamovereenkomst’ of ‘co-makingsovereenkomst’ – die niet correspondeert met de inhoud van de overeenkomst. Indien de mogelijkheden die het VGBouw Model biedt om deel te nemen aan het bouwteam voor andere uitvoerende expertises dan die van de bouwkundig aannemer daadwerkelijk in de praktijk zouden worden gevolgd dan zou de taak van alle partijen over het algemeen juridisch beter zijn vastgelegd. Voor de ontwerp-input van de aannemer is er een bijzondere beloning voor de aannemer: hij mag als eerste en enige gegadigde het ontwerp gaan realiseren, mits volgens de regels van de bouwteamovereenkomst er overeenstemming is over de prijs. Voor de uitvoering van het project wordt met de aannemer in aansluiting op de bouwteamovereenkomst een aannemingsovereenkomst gesloten waarop door de (Uniforme Administratieve Voorwaarden 2012)  UAV 2012 van toepassing zijn.

Aansprakelijkheid van de bouwteamaannemer

Actief meedoen door de aannemer aan de totstandkoming van het ontwerp, betekent niet automatisch dat de aannemer voor fouten in zijn ontwerpsuggesties aansprakelijk is. In het VGBouw model is een belangrijke uitspraak van de Raad van Arbitrage voor de Bouw uit 1982 verwoord. In die uitspraak heeft de Raad geoordeeld dat niet iedere deelnemer in het bouwteam ten dele aansprakelijk is voor in gezamenlijk overleg gemaakte fouten, doch dat ieder aansprakelijk is voor fouten die op zijn specifieke terrein zijn gemaakt. Daarbij is van belang dat de ontwerper de adviezen van de aannemer heeft aanvaard en tot de zijne heeft gemaakt. De waarschuwingsplicht tussen partijen is ook in het bouwteam aan de orde.

Het nieuwe Model bouwteamovereenkomst DG 2020

Over een nieuw model voor een bouwteam werd om meerdere redenen al jaren gesproken. Een van die redenen is dat er (bouw)partijen zijn die de wens hebben om voor de realisatie van een project niet uit te gaan van de ‘traditionele’ contractvorm van gescheiden ontwerp (DNR 2011) en uitvoering (UAV 2012) maar van de geïntegreerde contractvorm (ontwerp en uitvoering in één hand): de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor Geïntegreerde Contracten 2005 (UAV-GC 2005, binnenkort UAV-GC 2020). De VGBouw bouwteamovereenkomst is specifiek bedoeld voor gebruik in de ontwerpfase die voorafgaat aan de uitvoeringsfase met UAV 2012. Vijf auteurs met verschillende expertises in de bouw en infra hebben samen met Duurzaam Gebouwd de handschoen opgepakt om een nieuw bouwteammodel op te stellen. In de nieuwe Modelovereenkomst voor het bouwteam DG 2020 is er, naast de klassieke bouwteamoptie, een optie om volgend op het gezamenlijk in het bouwteam tot stand gekomen (deel)ontwerp, aan te sluiten op de geïntegreerde UAV-GC contractvorm.

Gevelbouwer als deelnemer in het bouwteam

Het nieuwe Model gaat uit van de contractuele relatie tussen de opdrachtgever en de aannemer. De aannemer kan zijn onderaannemers en leveranciers contracteren om als deelnemer te participeren in het bouwteam. Hij moet de relevante bepalingen in zijn eigen overeenkomst met de opdrachtgever zoveel mogelijk doorzetten naar de contracten die hij sluit met zijn onderaannemers.

Houding en gedrag

Er is in het nieuwe Model ook aandacht geschonken aan houding en gedrag van partijen. Dit gaat zelfs zo ver dat er competenties en kwalificaties door de opdrachtgever zijn opgesteld waar de personen die namens hun organisaties deelnemer worden in het bouwteam aan moeten voldoen. Er wordt dus naast het optimaliseren van het ontwerp ook op een optimale samenwerking gestuurd. Wat aan het samenwerken positief kan bijdragen is dat elke deelnemer in het bouwteam inzage moet kunnen hebben in de overeengekomen verplichtingen van de ander. Die openheid van zaken zal het gedrag zeker beïnvloeden.

Aansprakelijkheid van de bouwteamaannemer-adviseur

Wat met name opvalt, is dat de aannemer voor de aansprakelijkheid van zijn adviezen in het bouwteam onder het regime van de beperkte adviseursaansprakelijkheid van de DNR 2011 is gebracht. Daarmee is zijn aansprakelijkheid gelijk getrokken met die van de ontwerper/adviseur die onder de DNR 2011 is vastgelegd. Verder is de aansprakelijkheid voor de adviezen van de aannemer die hij aan de ontwerper geeft en die de ontwerper heeft aanvaard en tot de zijne heeft gemaakt, overeenkomstig het VGBouw Model geregeld.

Ontwerpvergoeding voor aannemer en gevelbouwer-deelnemer

Een duidelijke bepaling in het nieuwe Model is opgenomen over de vergoeding van de ontwerpadviezen van de aannemer en de deelnemers vanuit de aannemer. De opdrachtgever vergoedt de aannemer voor zijn deelname in het bouwteam en de deelname door de deelnemers vanuit de aannemer, op basis van nader over een te komen uurtarieven, verhoogd met een vergoeding voor de nader te benoemen eventuele kostenposten die voor vergoeding in aanmerking komen. Er is dus meer te bespreken dan de relevante bepalingen die de aannemer doorzet in het onderaannemingscontract! Einde van het herenakkoord voor de gevelbouwer? Lijkt me wel. Kijk samen met de aannemer naar de contracten voor het bouwteam, let op of het gaat om de UAV (oude of nieuwe model) of de UAV-GC en onderhandel over de vergoeding voor de ontwerpinspanning en adviezen. 

De nieuwe Model bouwteamovereenkomst is gratis te downloaden op de website van Duurzaam Gebouwd.

Mr. Bettina Hertstein – www.bouwrechtbedrijf.nl