Esthetisch en duurzaam aluminium dankzij zorgvuldige oppervlaktebehandeling

Naar aanleiding van vragen over oppervlaktebehandeling van aluminium, organiseerde de Federatie Aluminium Constructeurs (FAC) op 11 september een thema-avond met meer dan 110 deelnemers. Enkele experten gaven toelichting over oppervlaktebehandelingsaspecten, die voor de aluminium constructeurs relevant zijn. Ook gerecycled aluminium kwam aan bod.

Promotors van duurzame kwaliteitsaluminium

Ivo Vermeeren, voorzitter van Qualubel en bestuurder van ESTAL, schetste de organisaties die zich inzetten voor kwalitatieve oppervlaktebehandeling. De vzw Qualubel is in België de algemene licentiehouder van de internationale kwaliteitslabels Qualicoat (voor poederlakken) en Qualanod (voor anodiseren). Deze labels worden toegekend aan de poedercoating- en anodisatiebedrijven die aantonen dat ze oppervlaktebehandelingen afleveren volgens specifieke kwaliteitsrichtlijnen inzake installaties, processen, materialen, procedés en eindproducten. Qualubel is één van de 24 leden van ESTAL, de ‘European association for Surface Treatment’, die naast het behartigen van de belangen van haar leden op internationaal niveau, actief meezoekt naar oplossingen voor technische, economische en ecologische issues aangaande de productie en het gebruik van gecoat of geanodiseerd aluminium, en de kennisuitwisseling tussen haar leden wil stimuleren. ESTAL is sinds 2015 een onderdeel van de European Aluminium association (EA)  en maakt zo de aluminium waardeketen binnen EA compleet. EA promoot op haar beurt aluminium als een innovatief, duurzaam en eersteklasmateriaal dat zal bijdragen tot de doelstelling van de Europese Commissie om tegen 2050 van Europa het eerste klimaat-neutrale continent ter wereld te maken. EA stelt niet alleen een drastische CO₂-emissiereductie (tot 70%) van de primaire productie in het vooruitzicht, ze voorspelt ook een toename van gerecycled aluminium, dat in 2050 voor quasi een gelijk deel als primair aluminium aan de Europese vraag zou voldoen. “Dat een kwalitatieve oppervlaktebehandeling in dit verhaal essentieel is, hoeft geen verder betoog,” zo stelde Ivo Vermeeren.

Na de vier boeiende uitzettingen en het dankwoord van FAC-bestuurslid Joris Verschueren, sloot FAC de thema-avond af met een netwerkmoment.

Poedercoating zonder zorgen

Vervolgens zoomde de spreker in op een aantal aandachtspunten inzake poedercoating. Voor architecturale toepassingen is het belangrijk om bij de keuze van de poederklasse voldoende rekening te houden met de blootstelling aan de zon en de geografische ligging van het gebouw.

Hoewel klasse 1 doorgaans volstaat in Europa (versus klasse 3 in Dubai), is klasse 2 aangewezen voor de populaire donkere poeders, die sneller warm worden en onderhevig zijn aan verkleuring. De klimaatopwarming in Europa zal overigens steeds meer vergen van de poeders.  Men moet opletten als men aluminium van een bepaalde RAL-kleur bij verschillende fabrikanten bestelt. Iedere fabrikant heeft immers zijn eigen Ral-definiëring; daarom is het opgeven van de poedercodes een must om kleurafwijkingen te vermijden. Voor gebouwen in bijzonder agressieve milieus (kuststreek, industriegebied, …) ontwikkelde Qualicoat, op basis van een eerder initiatief in Frankrijk, het Seaside-label dat extra eisen oplegt aan het coatingsysteem.

Over het aangekondigde verbod van het gebruik van Chroom VI (eerst in 2014, daarna in 2017) heeft de Europese Commissie nog altijd geen beslissing genomen. Ondertussen bestaan er wel betrouwbare alternatieven en zijn de procesparameters veel strikter geworden.Ten slotte waarschuwde Ivo Vermeeren voor de oorzaken van mogelijke lakproblemen zoals persluizen, extrusielijnen, het gebruik van slechte olie en vetten, afwezige afwateringsgaten en wolkvorming in metallic kleuren. Na het plaatsen van het aluminium, is een goed onderhoud, zoals uitvoerig uitgelegd in het FAC-kwaliteitsboek, essentieel voor de levensduur van het materiaal. De spreker gaf het advies om bij de oplevering reinigingsvoorschriften te laten tekenen voor ontvangst en de reinigingsbeurten te laten noteren.

Avantgarde in anodisatie

Remco Baartmans, CEO van het Nederlandse Alumet, lichtte de activiteiten van zijn anodisatiebedrijf toe. Alumet, opgericht in 1967, legt zich de afgelopen tien jaar toe op geanodiseerde gevelproducten en focust de laatste jaren ook op kleur. Anodisatie is een elektromechanisch proces dat in vijf stappen verloopt: mechanische voorbehandeling; chemische voorbehandeling, anodisatie, kleuring en sealing. In tegenstelling tot de brede waaier aan kleuren bij het poederlakken, is de keuze bij anodisatie beperkter. Alumet biedt momenteel een pallet van 24 kleuren aan en zal dit binnenkort met 8 kleuren uitbreiden.

Anodisatie behoudt het natuurlijke karakter van aluminium, biedt een zeer sterke, langdurige bescherming en heeft weinig onderhoud nodig. Geanodiseerd aluminium is ook perfect recycleerbaar en het aanbrengen van een nieuwe kleur is mogelijk. Voor plaatmateriaal is het belangrijk om met één enkele kwaliteit te werken, zo stelde de spreker. Dan is het voor de anodiseur gemakkelijker om één enkele kleur voor het gebouw te maken. Voor profielen (6060 – 6063 legering) waarbij de aankopen vaak bij verschillende leveranciers gebeuren en de verschillen groot kunnen zijn, is het bekomen van één enkele kleur moeilijker. Deze problematiek zal door het stijgende gebruik van gerecycled aluminium nog toenemen. De vraag naar glans is dan weer een duidelijke trend. Een paar jaar geleden ontwikkelde Alumet de nieuwe techniek, Panelox, een dubbel geanodiseerd paneel van één of twee kleuren en een speciale design. Panelox biedt een speelse, esthetische aanblik en zal onder meer in prestigieuze projecten zoals het ‘Across the Ages’ museum in Oman en de Bright woontoren in Rotterdam worden toegepast. Remco Baartmans besloot zijn uiteenzetting met de aankondiging dat Alumet tegen april 2020 een nieuwe fabriek en lijn in gebruik zal nemen, waar het zich zal toeleggen op chemische verheldering en nieuwe kleuren.

Strijd tegen corrosie

Kris Deferme, Bestuurder van de vzw VOM en Key Accountmanager van Galva Power, zoomde in op het juiste coatingsysteem op (verzinkt) staal als eerste stap in de richting van corrosiebestrijding en duurzaam lakwerk. Aspecten die hierbij moeten worden in acht genomen, zijn de corrosieklasse, de verwachte levensduur, eigenschappen zoals anti-graffiti, de kathodische bescherming, de voorbehandeling, de organische laag, constructievoorzorgen en het onderhoud. De keuzes die voor elk van deze aspecten worden gemaakt, zullen bepalend zijn voor een kwalitatief eindresultaat.

Qualisteelcoat is een internationaal kwaliteitslabel voor het coaten van staal met organische coatings, dat als instrument in het leven werd geroepen om afnemers van staalbescherming in staat te stellen het lakwerk van hun toeleveranciers te beoordelen op basis van dezelfde kwaliteitseisen in heel Europa. De vereisten van Qualisteelcoat gaan verder dan corrosiebescherming en omvatten ook eisen inzake mechanische eigenschappen, weersbestendigheid en decoratief uiterlijk. De Belgische Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van materialen VOM bewaakt als Qualisteelcoat licentiehouder voor België mede de inhoud van de technische specificaties. België telt momenteel acht Qualisteelcoat labelhouders.

Gerecycled aluminium: een zaak van de hele bedrijfskolom

Aluminium is 100% recycleerbaar. In de aluminium raam- en gevelconstructiesector wordt aluminiumschroot niet ‘gedowncycled’ zoals in bepaalde andere sectoren. Het gerecyclede aluminium moet dezelfde kwaliteit hebben als het primaire materiaal. Het is een uitdaging die de hele bedrijfskolom aanbelangt, zo stelde Ivo Vermeeren in zijn tweede uiteenzetting.

Oppervlaktebehandelaars worden immers met twee zorgwekkende bevindingen geconfronteerd. Enerzijds zorgt de aanwezigheid van koper en zink, en de verhouding ertussen, voor filiforme corrosie. Het extra chemisch afbeitsen van de poedercoating is echter een weinig milieuvriendelijke oplossing, werkt productievertragend en is bijgevolg duur. Daarnaast heeft een uitgebreide studie bij bepaalde Qualicoat-testen aangetoond dat sommige coatings geen goed resultaat opleveren bij secondair aluminium.

Om een antwoord te vinden op deze uitdagingen richtte ESTAL een trans-Europese werkgroep op met als doel een gezamenlijke studie ter zake uit te voeren door de bundeling van de kennis en studies in verschillende landen. Met deze studie beoogt ESTAL een evenwicht tussen wat technisch en bedrijfseconomisch haalbaar is voor extrusie en wat kan voor de oppervlaktebehandelaars. De eerste resultaten werden voorgesteld op het ESTAL Congres dat van 18 tot 21 september plaatsvond te Istanbul. We kijken uit naar de volgende stappen in dit verband.