Efficiënte afkoeling op een natuurlijke manier

Ventilatieluik en zonwering in de strijd tegen oververhitting

Luchtdicht bouwen en goede isolatie zijn twee kernbegrippen die steeds meer aan belang winnen in de bouwwereld om ongewenste energieverliezen zo veel mogelijk te beperken. De warmtevraag neemt af, maar de nood aan afkoeling van een gebouw wordt groter. Vooral tijdens de warmere (zomer)maanden kan de binnentemperatuur aardig oplopen. Denk maar aan de hete zomers van 2018 en 2019. Zomercomfort moet bijgevolg meer in de ontwerpeisen van een gebouw opgenomen worden.

Klimaatverbond stelt dat bij de huidige bouwnormen de energiebehoefte in woningen heel anders verdeeld is dan traditioneel. Door doorgedreven isolatie en maximale luchtdichtheid bestaat ruim 40% van de energievraag uit de behoefte aan warm tapwater, bijvoorbeeld voor douchen. Verwarming van de woning is nog maar ruim 30% van de energievraag en koeling vraagt bijna evenveel energie!

Temperatuuroverschrijdingseis

Voor woningen zonder koelmogelijkheid wordt daarom vanaf 1 juli 2020 een grenswaarde gesteld aan de temperatuuroverschrijdingseis. Dit is een indicatiegetal waarmee per oriëntatie van het gebouw inzicht gegeven wordt in het risico op temperatuuroverschrijding. Minister Ollongren heeft eind augustus de grenswaarde voor temperatuuroverschrijding (TOjuli) bekendgemaakt: het wordt 1,0. Door deze nieuwe eis ter verlaging van het risico op oververhitting bij nieuwbouwwoningen aan te kondigen, is het al duidelijk dat koeling een integraal onderdeel van een gebouwontwerp moet worden.

Passieve koeling

‘Woningen goed inpakken – of het nu nieuwbouw of renovatie betreft – betekent aandacht hebben voor maatregelen die mogelijke oververhitting in de zomer tegen gaan, legt Richard Geraerts uit, verkoopleider bij Duco Ventilation & Sun Control. ‘Dat kan ‘actief’ – koelen met een airco – maar ook heel goed ‘passief’. Tijdens de warme zomermaanden zorgt ventilatieve koeling in combinatie met buitenzonwering er voor dat het binnenklimaat van een gebouw op een natuurlijke manier beheersbaar blijft. Wist je dat een kleine airco al gauw een gemiddeld meerverbruik van 700 kWh per jaar oplevert? Zonwering, in de vorm van doekzonwering of architecturale zonwering, zorgt voor een daling van de koellast tot 63% en een aanzienlijke temperatuurdaling.’

Totaalconcept

‘Door de steeds strengere eisen en moderne bouwstijlen met grote raampartijen verschuift het energieprestatievraagstuk van de winter naar de zomer’, stelt Geraerts. ‘Isolerende maatregelen om de koude buiten te houden, zullen de warmte in de zomer ook binnenhouden. Om extra energieverslindende airconditioning te voorkomen, moet in de ontwerpfase al rekening gehouden worden met het minimaliseren van de koellast door juiste oriëntatie van ramen, zonwering en nachtventilatie. Samen met natuurlijke dagventilatie vormen intensieve (nacht)ventilatie en zonwering essentiële onderdelen in de totaalconcepten van Duco, die zowel de woning- als utiliteitsbouw omhelzen.’

Neen tegen oververhitting

De uitdaging bestaat er in om de zon op de juiste momenten te weren. Een goede inplanting van de ramen met een bijpassende zonweringstrategie leveren hier een belangrijke bijdrage aan. Daarnaast valt er ook veel warmte te lozen met nachtventilatie door luiken tegenover elkaar open zetten voor een hoog ventilatiedebiet. De koele nachtlucht wordt gebruikt om het gebouw af te koelen.  ‘We pleiten ervoor om zonwering en nachtventilatie niet te zien als een kost, maar als een investering in het happy-feeling van de bewoner, werknemer of leerling. Een investering die niet op de klassieke manier terugverdiend zal worden, maar zal zorgen voor een hogere productiviteit, betere schoolprestaties en een verhoogde slaapkwaliteit’, besluit Geraerts.