“Concept ‘verbinden’ in gevelontwerp”

Het nieuwe Unilever Foods Innovation Centre – Hive – op de campus van de Wageningen Universiteit is een van de meest duurzame gebouwen ter wereld. In tegenstelling tot bij de meeste R&D-centra is de onderzoeksfaciliteit ‘open by default’ oftewel publiek toegankelijk. Kennis delen en samen pionieren zijn de centrale uitgangspunten, ook in het ontwerp van Paul de Ruiter Architects. Een gesprek met zowel de architect als gevelbouwer Hermeta over het BREEAM-NL Outstanding gecertificeerd innovatiecentrum.

“De transparante vormgeving en strategische ligging van het gebouw op de Wageningen Campus zorgen voor een optimale interactie tussen Unilever en de diverse externe partijen”, begint Paul de Ruiter, trendsetter op het gebied van duurzame architectuur en koploper in Nederland in het realiseren van energieneutrale gebouwen met een duurzaamheidcertificaat. “Voedingsdeskundigen van Unilever, onderzoekers en studenten van Wageningen University & Research (WUR), kennisorganisaties, startups en andere bedrijven uit de voedingssector komen hier namelijk samen om te werken aan gezonde en duurzame voedingsinnovaties. Deze kruisbestuiving wordt tevens gefaciliteerd doordat een groot deel van het gebouw publiek toegankelijk is. We hebben wat dat betreft echt de grens opgezocht,” erkent De Ruiter.   

Bij binnenkomst in het 6 meter hoge atrium staat openheid, transparantie en food-beleving centraal. De Ruiter: “De traditionele receptie heeft plaatsgemaakt voor een royale bar. Iedere bezoeker, student of geïnteresseerde is welkom voor een kop thee of een gezonde lunch met direct zicht op de Pilot Plant, de mini-fabriek van Unilever. Hier vindt de proefproductie van nieuwe producten in beperkte volumes plaats. De Pilot Plant is verbonden met de Food & Customer Experience, waar in diverse testkeukens dagelijks geëxperimenteerd wordt met innovatieve ingrediënten voor de ontwikkeling van nieuwe producten onder het mom van ‘from farm to fork’. Daarnaast omvat het innovatiecentrum een reeks aan kantoren en laboratoria. Al met al gaat het om een enorm volume dat we in co-creatie met zowel de aannemer Dura Vermeer Bouw Hengelo als medewerkers van Unilever hebben ontwikkeld om tot een zo efficiënt mogelijk gebouw met zoveel mogelijk kwaliteit te komen.”

Het uitgangspunt van het innovatiecentrum is om mensen bij elkaar te brengen en samen te werken aan innovaties. “Het concept van ‘verbinden’ staat ook centraal in het gevelontwerp,” vervolgt De Ruiter. “We hebben bij de entree over de hele breedte van het gebouw een uitnodigende 16 meter diepe houten luifel gecreëerd. De rand van die luifel is het startpunt geweest van horizontale banden die de verschillende bouwdelen aan elkaar verbinden. Deze horizontale banden zijn voorzien van zwart geprofileerde gevelplaat waartussen een Schüco vliesgevel is geklemd. In de basis is het dus een heel zakelijk en eenvoudig gebouw, de enorme luifel met sierlijke houten spanten daargelaten. De echte complexiteit zit hem aan de binnenzijde met de vele laboratoria en testkeukens, die gebaat zijn bij een dichte borstwering ten behoeve van de proefopstellingen. Mede dankzij de gekozen gevelstructuur zijn de kantoren en laboratoria makkelijk uitwisselbaar. De entree naar het universiteitsterrein daarentegen, het Central Park van de WUR, is bewust heel transparant gehouden. Alle gebruikte materialen zijn overigens gekozen op hun circulariteit, gerecyclede content en herkomst.”

Het nieuwe innovatiecentrum is door Hermeta voorzien van een Schüco vliesgevel type FWS 50. Als bekende relatie van Dura Vermeer Bouw Hengelo heeft Hermeta in het voortraject de nodige input verschaft voor de fijnafstemming voor wat betreft enkele detailaansluitingen van de gevel. “We zijn van origine sterk in het engineeren, produceren en monteren van (speciale) vliesgevelconstructies,” zegt Henry Vos van Hermeta. “De uitdaging hier zat hem vooral in de grote overspanning en het ‘onzichtbaar’ akoestisch onderbreken van de vliesgevel per verdieping met behulp van geluidwerende panelen. Voor dat laatste hebben we een specifiek detail ontwikkeld, zodat de geluidwerende panelen vóór de vloeren, maar achter de vliesgevel geplaatst konden worden. Ook de geprofileerde zwarte gevelbeplating is vanzelfsprekend volledig in de vliesgevelconstructie opgenomen.” 

Het forse gebouwvolume heeft ook zijn weerslag op de gevelconstructie. “Qua maatvoering was het uiterst belangrijk om een goede verdeling te vinden, zodat toleranties opgevangen konden worden,” zegt Vos. “Het gaat hier immers om gevels van 65 tot 80 meter lengte die ook nog in hoogte variëren. Dat telt natuurlijk aardig door. In totaal hebben we bijna 4.000 m2 aan vliesgevels geleverd en gemonteerd, inclusief isolatie, ramen, deuren en rubbers. Daaronder ook de vliesgevels die de verbinding maken tussen beide gebouwvolumes en de binnengevel van de mini-fabriek. Het gaat hier om grote aluminium profielen die behoorlijk wat krachten moeten opvangen. Ook dat hebben we allemaal in eigen huis geëngineerd en geproduceerd.” Hermeta Gevelbouw is een ISO 14001-gecertificeerd VMRG Keurmerk bedrijf en specialist in vliesgevels en gevelpanelen. “Al meer dan vijftig jaar staan we in voor maatwerk geveloplossingen in aluminium. Onze kennis en expertise hebben we hier ten volle kunnen laten gelden.”

Het Unilever Foods Innovation Centre is in december vorig jaar officieel geopend door niemand minder dan Koning Willem-Alexander. De intensieve samenwerking en de integrale ontwerpbenadering hebben uiteindelijk geresulteerd in een multifunctioneel energieneutraal gebouw met de hoogste duurzaamheidscertificering ter wereld. De Dutch Green Building Council, verantwoordelijk voor het BREEAM-proces in Nederland, certificeerde de ontwerpfase van het Unilever Foods Innovation Centre met een uitmuntende BREEAM-NL Outstanding score van 91% volgens de laatste normering (2014 v2B).

Unilever Global Foods Innovation Centre, Wageningen 

Opdrachtgever: Unilever
Architect: Paul de Ruiter Architects 
Aannemer: Dura Vermeer Bouw Hengelo
Gevelbouwer: Hermeta Gevelbouw
Systeemleverancier:  Schüco Nederland