Aantoonbare kwaliteitsborging van grote waarde bij invoering van wet kwaliteitsborging voor het bouwen

Het belangrijkste doel van deze wet is dat er minder fouten worden gemaakt en de kwaliteit beter wordt. Met deze wet verandert er nogal wat in de bouw en met name in de voorbereiding en in de uitvoering.

Het doel van de wet  kwaliteitsborging voor het bouwen is dat er minder gebreken ontstaan bij de bouw. Daarom wil het kabinet dat bouwbedrijven de kwaliteit van hun werk beter controleren. In de wet is kwaliteitsborging het bewaken van de kwaliteit van ontwerp en uitvoering zodat het eindresultaat aan de voorschriften van het Bouwbesluit, dat met de invoering van de Omgevingswet het ‘Besluit bouwwerken en leefomgeving (Bbl)’ gaat heten, voldoet. In het huidige stelsel toetst de gemeente bouwplannen vooraf en ziet toe op de uitvoering volgens de verleende vergunning. Onder de Wkb dragen partijen in de bouw zelf zorg voor het voldoen aan de voorschriften op basis van een instrument voor kwaliteitsborging, toegepast door een onafhankelijke kwaliteitsborger. Aan de hand van 4 stappen in het bouwproces wordt uitgelegd wat de nieuwe wet voor de praktijk betekent.

Zodra een initiatiefnemer, opdrachtgever of aannemer van plan is om te gaan bouwen moet er een omgevingsvergunning aangevraagd te worden. De indiener dient met de aanvraag een ruimtelijk ontwerp in. Voor de gemeente is het dan duidelijk waar het bouwwerk straks voor gebruikt gaat worden en hoe het eruit ziet en toetst de aanvraag aan de hand van het omgevingsplan van de gemeente en de risico’s op de betreffende locatie.

Als de omgevingsvergunning er is starten de activiteiten die binnen de wet kwaliteitsborging voor het bouwen vallen. Het begint met het maken van een bouwplan door de ontwerper en de aannemer. Er staat in wat er gebouwd gaat worden en hoe aan de technische eisen zal worden voldaan. Deze technische eisen komen voort uit het Bouwbesluit. Bij dit bouwplan hoort ook een borgingsplan. In dit plan staat welke risico’s de betrokken partijen zien en hoe ze deze gaan beheersen.  De kwaliteitsborger controleert het bouwplan en het borgingsplan en stelt het geheel, na eventuele aanpassingen vast. De kwaliteitsborger kijkt hoe de aannemer zijn eigen kwaliteitsborging heeft ingericht. De kwaliteitsborger beoordeelt hoe risico’s zijn geborgd en bepaalt zo wat en hoe vaak hij komt controleren op het werk. Bij de gemeente wordt, voordat er gebouwd gaat worden, gemeld dat er overeenkomstig het bouwplan gebouwd gaat worden. Daarbij wordt het borgingsplan ingediend met daarbij wie de kwaliteitsborger is en welk instrument voor de kwaliteitsborging gebruikt gaat worden. Er vindt hier dus geen beoordeling van het bouwplan door de gemeente plaats.

Tijdens de bouw verzamelt de aannemer al het bewijs, zoals certificaten van onderaannemers en aanvullende procescontroles (bijvoorbeeld door middel van foto’s), waarmee hij aantoont dat aan de technische eisen wordt voldaan en bouwt zo een dossier op. De kwaliteitsborger controleert of de aannemer zijn dossier goed opbouwt en steekproefsgewijs of alle onderdelen zo uitgevoerd worden dat er voldaan wordt aan de technische eisen. De fundering, de muren, de vloeren en uiteraard ook de gevels, de ramen en deuren worden zo allemaal gecontroleerd.

Als alles goed is uitgevoerd en de kwaliteitsborger er vertrouwen in heeft, stelt hij een verklaring op waarin wordt verklaard dat aan alle eisen voldaan wordt. Deze verklaring wordt samen met het dossier overgedragen aan de gemeente. In het dossier is de as-built situatie van het bouwwerk opgenomen en is tevens aangeven op welke wijze de borging van de risico’s heeft plaatsgevonden. Is het dossier compleet dan mag het bouwwerk 10 werkdagen na de gereedmelding bij de gemeente in gebruik worden genomen. Daarnaast ontvangt de gebruiker van het bouwwerk een zogenaamd “Consumentendossier”.

De veranderingen gaan op voor iedereen die een bouwwerk bouwt dat onder het Bouwbesluit valt zoals een huis, kantoor of brug. Voor iedere branche binnen de bouw heeft dat gevolgen. Voor een gemiddeld bouwproject uitgevoerd met metalen ramen, deuren en gevels zijn de belangrijkste verschillen binnen een traditioneel bouwproces, van ontwerp tot oplevering weergegeven in het volgende overzicht.

De grootste verandering voor de gevelsector is het aantonen van de kwaliteit tijdens het ontwerp en de uitvoering. De kwaliteitsborger wil namelijk zien dat een bouwwerk aan alle eisen voldoet. Hoe gaat de aannemer dit nu de aan de kwaliteitsborger laten zien? Dat laat hij zien door aantoonbaar kwaliteit te leveren en door een dossier op te bouwen. In dit dossier zullen de bewijsstukken voor de kwaliteit opgenomen worden. In de ontwerpfase zullen dit veelal attesten en testresultaten zijn die aan moeten tonen dat met het gekozen gevelsysteem voldaan kan worden aan de eisen van het Besluit bouwwerken en leefomgeving (ofwel: Bouwbesluit). Daarvoor is een correcte productie en uitvoering van groot belang. Vandaar dat aantoonbare kwaliteit tijdens productie en uitvoering van waarde zal zijn bij het vormgeven van het dossier. Als producenten en montagebedrijven in de gevelsector beschikken over de juiste keurmerken en certificaten zal dit voor de aannemer bijdragen aan het overtuigen van de kwaliteitsborger dat voldaan is aan de wettelijke eisen.  

Met de invoering van de wet kwaliteitsborging voor het bouwen komen er een aantal grote veranderingen op ons af. De belangrijkste is dat de aannemer moet aantonen dat aan de eisen voldaan wordt door een dossier op te bouwen. Er zal daarvoor veel vastgelegd worden en er komt een kwaliteitsborger langs op de bouw die controleert of alles wel volgens de regels wordt uitgevoerd. Ook zal het vaker voorkomen dat kritieke onderdelen vooraf worden getest zodat lastige discussies achteraf zo veel mogelijk voorkomen worden. Dit moet er toe leiden dat eigenaren bouwwerken krijgen die aantoonbaar aan de regels voldoen en de kwaliteit hebben waarvoor betaald is.