“Natuurlijk moet het circulair zijn!” Als ik met opdrachtgevers, architecten en marktpartijen praat dan vindt iedereen dit normaal. Het ‘nieuwe’ normaal…, maar is dat ook zo? Circulariteit heeft een directe relatie met de toekomst. Maar hoe bepaal je een realistisch toekomstscenario voor een gebouw?
Als ontwerpers hebben wij ‘nu’ een grote invloed op de leefbaarheid van onze wereld in de toekomst. En dat betekent dat we ‘nu’ de goede dingen moeten doen. Een van die dingen is wat mij betreft het verlagen van de CO2-uitstoot van onze ontwerpen. Ik zie helaas vaak dat circulariteit wordt gebruikt als argument om het huidige probleem van een te hoge CO2-uitstoot naar de toekomst te schuiven. We ontwerpen en bouwen immers toch circulair?
We zijn als bouwsector prima in staat om met modellen zoals de R-strategie en het S-lagen model van Brand een circulair ontwerp te maken. Maar te vaak doen we dat nog met materialen met een hoge milieu-impact. Dit kan en moet anders. ABT heeft zich gecommitteerd aan DGBC Paris Proof en ondersteunt het Building Life programma om een GWP-eis (MPG-2) op te laten nemen in het Bouwbesluit.
Maar we hoeven niet op het nieuwe Bouwbesluit te wachten! We hebben als ontwerpers en ingenieurs voldoende instrumenten om hier het voortouw in te nemen. Een van de ontwerpstrategieën die ABT toepast om de grenswaarden voor materiaal-gebonden CO2-uitstoot te realiseren is het gedifferentieerd naar de prestaties van gevels kijken. Dit doen we o.a. op basis van de functie en het gewenste klimaat van de ruimte achter de gevel. Door uit te gaan van een dynamisch klimaat in een gebouw kun je materiaalgebruik in de gevel en de energiebehoefte van een gebouw reduceren. Waarom zou je bijvoorbeeld een entree of een atrium het hele jaar op 21°C willen klimatiseren?
Een andere strategie is het hergebruik van materialen. We ontwerpen met ‘wat voorhanden’ is. Bij renovatieprojecten leert dit ons om met een andere, frisse blik naar de aanwezige kwaliteit van bestaande gebouwen te kijken. Welke materialen zijn 1:1 geschikt voor hergebruik en wat is er nodig om andere materialen geschikt te maken voor hergebruik? Deze strategie kan je ook bij nieuwbouwprojecten toepassen. Uitdaging ligt hier bij het bij elkaar brengen van vraag en aanbod.
Een mooie ontwikkeling die op dit moment gaande is, is het hergebruik van glas. We zijn met ABT betrokken bij innovatieprojecten, waarbij we zowel de constructieve aspecten (TU Delft) als ook de toepassingsmogelijkheden (Hogeschool van Amsterdam) voor het hergebruik van glas onderzoeken. De resultaten zijn veelbelovend!
Tenslotte zie ik de mogelijkheden om met hergroeibare (biobased) materialen te bouwen snel toenemen. Materialen die CO2 opslaan in plaats van uitstoten bieden veel kansen (en ook nog de nodige uitdagingen). We hebben met ABT een database met biobased materialen gecreëerd die ons in staat stelt op een verantwoorde manier deze materialen toe te passen.
Circulariteit betekent voor mij een zuivere manier van ontwerpen op basis van een realistisch toekomstscenario. Dus ja, natuurlijk moet het circulair zijn! Maar graag met aandacht voor de uitdagingen in het nu!